Ooggetuige van het begin tot het eind

Henri Max Cohen is geboren in Oldenzaal in 1903, hij was de jongste zoon in een gezin met vier kinderen. Zijn familie woonde al sinds 1770 in Nederland. Een korte genealogie:

Wolter Heyman Cohen 1862-1941 x Froutje Nathans 1863-1929
Uit dit huwelijk :
Reina Berendine 1890-1943 Auschwitz
Lezer Heyman 1893 -1975 Monte Carlo
Berendine Helena 1894-1943 Auschwitz
Henri Max 1903-1962 Oldenzaal

Henri Max doorliep het gymnasium en schreef zich na zijn eindexamen in bij de faculteit Rechten aan de Universiteit van Leiden. Vanwege de slechte gezondheid van zijn vader moest hij echter terugkeren naar Oldenzaal om het familiebedrijf voort te zetten. Hij was actief bij het amateurtoneel als toneelschrijver, regisseur en acteur en legde een grote postzegelverzameling aan.

In de jaren ’30, toen de toestand voor Joden in Duitsland ondragelijk werd, was hij koerier voor The Jewish Refugee Committee in Amsterdam. Tezamen met zijn verloofde Gerritdina (Dientje) ter Mors smokkelde hij waardevolle bezittingen voor vluchtelingen de Nederlands/Duitse grens over.

Hij trouwde op 30 november 1934 met zijn inmiddels Joodse Dientje en zij kregen drie dochters Sonja 1935, Eva 1938 en Nora 1939.

Voor de inval van de Duitsers in 1940, trachtte hij met zijn familie uit Nederland weg te komen, eerdere pogingen om naar Amerika of Portugal te emigreren waren vruchteloos gebleven. In mei 1940 probeerde hij nog vanuit IJmuiden met de boot naar Engeland te ontkomen maar ook dat lukte niet.

Daarna organiseerde hij voor familie en vrienden schuilplaatsen in Nederland. Deze activiteiten leidden tot zijn arrestatie op 16 oktober 1943 door de SD, de Sicherheits Dienst. Op weg naar zijn berechting in Assen wist hij uit de trein te springen en hij dook onder tot het eind van de oorlog.

Nationaliteitsbewijs van H.M. Cohen van 1927

Voor en tijdens de oorlog heeft hij zijn vele belevenissen gedetailleerd op papier vastgelegd. Deze zijn in november 2019 gepubliceerd in het volgende boek:

“Ooggetuige van het begin tot het eind”
door Henri Max Cohen.ISBN : 9789463458658
298 paginas
formaat: 14 x 20 x 3 cm

Het boek is verkrijgbaar in de boekhandel en via de volgende webwinkels : bol.com, Bookspot, libris.nl, bruna.nl, managementboek.nl

Het boek bevat een verslag van zijn tocht naar Bremerhafen 1935, zijn uitvoerige correspondentie met Joodse mede`burgers en zijn familie gedurende de gehele oorlog vanaf 16 maart 1942 , zijn gedetailleerde dagboek vanaf 22 september 1942 tot de dag van zijn arrestatie op 16 oktober 1943, zijn onmiddellijk na de oorlog geschreven verslag van zijn arrestatie, ontsnapping en onderduik van 16 oktober 1943 tot 5 april 1945, de brief d.d. 3 september 2010 van Albert Meinen, oudste zoon van een van de onderduikgevers van H. M. Cohen, aan mevrouw Nannie Beekman van de Yad Vashem in Jeruzalem, een verslag van de uitreiking van de Yad Vashem onderscheiding, op 22 december 2011, aan de onderduikgevers van H.M. Cohen: de families de Vries, Meinen en Lowijs, memoires van een overlevende uit Westerbork en Theresienstadt 1940-1945 (2 augustus 1950, door Walter Schäfer) en een bedankbrief van Albert Einstein aan Henri Max Cohen dd 10 september 1945.

Vanaf 1945 tot zijn dood in 1962 leidde Henri Cohen met succes het familiebedrijf maar hij vond ook tijd om zijn postzegelcollectie uit te breiden met een grote verzameling Duitse oorlogsretoriek en antisemitische propaganda. Deze verzameling werd tussen 1959 en 1962 in verschillende steden van Nederland gedeeltelijk tentoongesteld en ook in Israel in Yad Vashem en Logamei HaGeta’ot in 1960. De gehele collectie bestaat uit 24 albums van in totaal meer dan 2300 beeldpaginas en beslaat diverse aspecten van de periode 1900-1945, waaronder de opkomst van het nationalisme, de Olympische Spelen van 1936, de antisemitische maatregelen, de moord op de Joden en de Duitse bezetting van verschillende landen in Europa.

De collectie is in zijn geheel te zien op de meer uitgebreide Engels-talige variant van deze website :

https://www.thereisdangerintheair.com/

Ook legde hij de genealogische gegevens vast van een aantal Joodse families in het Oosten van het land welke bij het Centraal Bureau voor de Genealogie in Den Haag(CBG) zijn ondergebracht. Veel van zijn geschriften berusten bij de Bibliotheca Rosenthaliana in Amsterdam, het NIOD (Instituut voor oorlogs-, holocaust- en genocidestudies), het Joods Historisch Museum in Amsterdam en het Gemeente Archief van de gemeente Enschede.

In 1960 werd hij benoemd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau. Hij overleed aan een hartaanval op de leeftijd van 58 jaar in januari 1962. In zijn woonplaats Oldenzaal is een straat hem vernoemd.

Hij was een moedig mens; hij liet zich niet intimideren door bedreigingen zoals die in onderstaande brief die hij al op 27 oktober 1940 ontving.